زندگی نامه نادم

فشرده ای زندگی نامه ای سیدمحمدرفیق ‌نادم

سیدمحمدرفیق نادم در سال۱۳۲۱ه.ش در یک فامیل متدین، اهل فضل و هنر، خانوادۀ شاعر نویسنده و عارف متولد گردیده در آوان کودکی هم مانند سایراطفال در مکاتب خانگی درس خواندن را آغاز نموده تا زمانیکه عربی خوان شد، نزد ملای مسجد وکاکای مرحوم شان سیدغیاث الدین هم درس میخواند و هم تعلیم خوش نویسی میکرد. همچنان به مدرسه عالیقدر معظم استاد بزرگوارشان مولوی سیدفقیرشاه آغا بطور لیلیه شامل شده اعاشه طلبا از طرف مردم آن هم فقط نان خشک تهیه می گردید و بس. کتب مولوی عبدالرحمن جامی از نحو و تفسیر را نزد استاد دیگرشان خطیب صاحب سیدمحمد مظهرآغا که در مسجد مرحوم پدر سیدمحمدرفیق نادم درس می دادند، آغازنموده و شاگردی شانرا به اجازه ای استادشان مولوی صاحب سیدفقیرشاه انتخاب کردند. مولوی صاحب سید فقیرشاه آغا بعد از مدتی به قریه پای بید علاقه داری فرسی که فعلاً یکی از ولسوالی های ولایت هرات است رفتند سیدمحمدرفیق نادم هم مصاحبت و ملازمت شانرا ترک ننموده همراه شان به قریه مذکوررفتند. در این هنگام باثر مصاحبت و رفاقت یک تن از اهالی فرسی که از جمله ای مقتدیان بود علاقه شعر و شاعری در وجود ایشان زنده گردیده کتاب توضیح والتلویح را از اصول می خواندند. علوم مانند: صرف، نحو،فقه، تفسیر،حدیث، عقاید، منطق، حکمت، فرائض و غیره را فراگرفته بودند. در این زمان دچار مریضی گردیده و مدتی را نتوانستند که به تحصیلات شان ادامه بدهند و به خانه استراحت کردند. بعد از شفایاب شدن نزد عالم متبحرو مشهور و استاد اکثرعلمای ولسوالی تولک ولایت غورو ولسوالی فرسی ولایت هرات عالی مقام مولوی صاحب ملامحمد از قریه شورآب کبوترخان ولسوالی تولک رفته و به تحصیلات خویش و همچنان خوش نویسی را ادامه داده تا میعاد تحصیل در همین مکان پایان یافته ولی تحصیلات عالی شان تکمیل نشد.

بعد از رفتن از آن مهدعلم و دانش علاقه ای ماموریت دولتی وخدمت به همنوعان برای شان دست داده از جانب دیگروالی همان زمان ولایت غور شخص به نام محمدحنیف خان توجه مزید داشت که مردم خود ولایت غور گرچه تحصیلات خصوصی هم دارند شامل پست های دولتی گردند، بخصوص اشخاص ذی نفوذ و جانب دار مردم پدر سیدمحمد رفیق که مدتی را ماموریت کرده بودند و پدرکلان شان قاضی بود توجه والی را جلب کرده درزمستان سال ۱۳۴۰ه.ش والی مذکور ذریعه تلیفون از پدر ایشان خواهش کرد تا وی را غرض تقرر به فیروز کوه ( چغچران ) مرکزولایت غور بفرستد. همان بود که دربرج حمل سال ۱۳۴۱ همراه مرحوم سیدعبدالرزاق که آنوقت خزانه دارولسوالی تولک بود به جانب فیروز کوه ( چغچران ) حرکت کرده برحسب اتفاق والی هم که به طرف ولسوالی شهرک آمده بود ایشان را دیده و بحیث محررمحکمه ولسوالی شهرک برتبه (۱۳) سیزدهم که نخستین رتبه مقرری بود مقرر شد. به تاریخ ۱۸/۱/۱۳۴۱به عمر۲۰سالگی وظیفه را اشغال نمودند. محمدآصف خان که از ولایت لغمان بود وفیض محمد خان که از ولسوالی رامک ولایت غزنی بود به ترتیب ولسوال و قاضی ولسوالی شهرک ولایت غور بودند. والی برای قاضی توصیۀ رهنمائی و برای ولسوال توصیۀ همکاری را برای سیدمحمدرفیق نادم نمود. الحمدلله با استعداد خداداد وقدرت علمی که عطیۀ عظیم الهی بود به کارهای شان وارد شده حتی تسلط پیدا کرده و از موانع و مشکلات عدیده عبور نموده سعی و تلاش می نمود که در تمام موارد اداری محول بخود و حتی در امورات قضائی وارد شود. تا زمانیکه قاضی فیض محمدخان قاضی بود سید محمد رفیق نادم هم نزد موصوف درس علوم می خواند وهم کار اداری و چگونگی تحریر مضامین و وثایق را می آموخت.

در سال ۱۳۴۳ه.ش غرض انجام خدمت سربازی علم و خبر خویش را از وظیفه اخذ نموده ولی اعزام شان به عسکری تحت نام(دیپوی پرسونل) به مرحله تعطیل قرارگرفت.

در زمان دیپوی پرسونل مدت یک سال را به شغل آزاد دوکانداری مصروف گردیدند.
بعداً دوباره در طلب علم برآمده و عازم ولایت هرات گردیده در قریه سیاوشان ولسوالی گذره نزد مولوی صاحب ملا نور احمد به تحصیل خویش ادامه داده تا زمانیکه به عسکری سوق داده شدند.
در سال ۱۳۴۶ه.ش بخدمت عسکری در مرکز حفظ و مراقبت لین غربی که در هوتل غیزان بعداً به هوتل هرات و فعلاً به نام مدرسه حضرت عمرفاروق مشهور است تعین گردیدند. و به تاریخ ۱۶/۹/۱۳۴۷ ه.ش ترخیص را بدست آوردند.

به تاریخ ۲۲میزان ۱۳۴۸ درانتخابات ولسی جرگه (دوره سیزدهم) با کسب ۱۵۳رای وکیل منتخب مردم ولایت غور گردیدند. با وصف نا ملایمت ها در نظام وقت، در زمان وکالت خویش فعالیت های در خور ستایش انجام دادند من جمله رد و بدل مکاتیب و پیشنهادات به بعضی از وزارتخانه ها و تقاضای همکاری در بخش کمک غذا به محرومین ولایت غور چون در سال ۱۳۵۰ه.ش که شروع خشک سالی بود مردم سخت متضرر شده بودند، ارتقاء و ظرفیت سازی بخش صنایع دستی، ترمیم سرک ها، پاک کاری کاریزها، احداث بندهای ذخیره آب و حفر چاه ها، تکمیل مرکز صحی ولسوالی تولک، ارتقاء مکتب متوسطه تولک به لیسه. با تلاش های بی وقفه سرک جدیدی از مرکزولسوالی تولک بقراء تکاب اشنان از مسیر قریه تخرید احداث گردید. همچنان سرک دیگری از مرکز ولسوالی از مسیر قراء دره مگس، راه خشک وغیره الی مربوطات ولسوالی فرسی احداث شد. تکمیل مرکز صحی و ارتقاء مکتب متوسطه به لیسه در سال ۱۳۵۲ه.ش جامه عمل ‌پوشید. بیگار و سورسات که میراث کهن حکومت بود و دامنگیر آحاد مردم توسط ایشان لغو گردید. مبارزه جدی در برابر رشوت، اختلاس، فساد و سایر پدیده های منفی وناپسند در طول وکالت شان نمودند.

به تاریخ ۲۶/سرطان/۱۳۵۳ نظام شاهی سقوط و نظام جمهوری روی کار شد. در این زمان مجلسین نیز ملغی گردید و سید محمدرفیق نادم به خانه برگشته و مصروف پیشبرد امور خانه گردیدند.
به تاریخ ۱۷/۱۰/۱۳۵۷ در بست ۸ بحیث سرکاتب سارنوالی ولسوالی شهرک ولایت غور ایفای وظیفه نمودند.

به تاریخ ۱۳/۳/۱۳۵۸ در بست۶ بحیث سارنوال ولسوالی شهرک مقرر گردیدند.
از سال ۱۳۵۹ الی ۱۳۶۱ در وزارت های عدلیه و لوی حارنوالی ایفای وظیفه نمودند.
به تاریخ ۲۹/۳/۱۳۶۱ به اساس موافقه لوی حارنوالی و شاروالی کابل به مدیریت حفظ و مراقبت ریاست کار ساختمانی تبدیل گردیدند.
بعد از مدت یک سال در سال ۱۳۶۲ مجدداْ بر اساس موافقه لوی حارنوالی و شاروالی کابل به لوی حارنوالی تبدیل گردیده و به صفت حارنوال در مرکز ولایت غور تقررحاصل نموده و تا سال ۱۳۶۵ ایفای وظیفه نمودند.
در سال ۱۳۶۵ بر اساس موافقه وزارت شئون اسلامی، بحیث عضو مسلکی در مجله پیام حق مقررگردیدند.
در سال ۱۳۶۹بحیث مدیر عمومی تحریرات ریاست اسناد و ارتباط وزارت شئون اسلامی و اوقاف تبدیل شدند.
در سال ۱۳۷۰ بحیث ریس اسناد و ارتباط وزارت شئون اسلامی و اوقاف تبدیل شدند.
در سال ۱۳۷۱و پیروزی مجاهدین بصفت مدیرعمومی اداری ریاست ارشاد حج و اوقاف از مرکزکشور به ولایت هرات تبدیل گردیدند.
الحاج سید محمد رفیق نادم در طول عمر شان 9 مرتبه به حج بیت الله مشرف شدند که اعلب منحیث راهنمای حجاج افغانستان در عربستان سعودی رفته و زیارت حج بیت الله نصیب شان گردید.
سر انجام به تاریخ سه شنبه 4 قوس 1399 هجری شمسی دار فانی را وداع و به ملاقات حضرت حق شتافت
آثار چاپ شده:
مجمع الجواهر، منتخب اشعار شعرای ولایت غور
مجموعه اشعار میر سید شمس الدین حیران جد نادم به تصحیح و گرد آوری موصوف
کوچه باغ معرفت، مجموعه شعر، اثر جد امجد نادم به تصحیح و کوشش وی.
شجره سادات، یک اثر بسیار ارزشمند که نادم تقریبا در حدود 12 سال عمر خود را صرف تحقیق و پژوهش در مورد این اثر کرد.
ده ها مقاله و تحقیق علمی منتشر شده در مجله شنسبانیه و دیگر نشریات کشور
آثار چاپ نشده ولی آماده چاپ:
دیوان اشعار نادم، اشعار
حصار های تسخیر ناپذیر، تاریخ
گل های یخ زده، مجموعه شعر؛ اثر عمه نادم بی بی مهجوره مشهور به شاه جهان
اصول زندگی، اجتماعی
زندگی نامه و دیوان اشعار سیاه موی و جلالی